Νέα και Ενημερώσεις

Ο μεταβολισμός αποτελεί το σύνολο των χημικών διεργασιών που συμβαίνουν στον οργανισμό προκειμένου να διατηρηθεί η ζωή. Η ρύθμιση του μεταβολισμού διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την ευεξία του ανθρώπου. Η σωστή διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες, συνένζυμα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, αποτελεί βασικό παράγοντα για τη ρύθμιση του μεταβολισμού και την αύξηση της απόδοσής του, την απώλεια βάρους, την πρόληψη και τον έλεγχο χρόνιων νοσημάτων, καθώς και την αντιμετώπιση της πρόωρης γήρανσης.

Ο μεταβολισμός αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει τη μετατροπή των τροφίμων σε ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία του οργανισμού. Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, καθώς παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τη λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών. Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τη σημασία της διατροφής στη ρύθμιση του μεταβολισμού, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της πρόωρης γήρανσης και των χρόνιων νοσημάτων.

Ρύθμιση του μεταβολισμού με βιταμίνες, συνένζυμα, αμινοξέα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία: Οι βιταμίνες, τα συνένζυμα, τα αμινοξέα, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία αποτελούν ουσιώδη συστατικά της διατροφής που συμβάλλουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Για παράδειγμα, η βιταμίνη C είναι πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό που έχει τη δυνατότητα να καταπολεμάει τις ελεύθερες ρίζες που είναι βασικά προιόντα του μεταβολισμού. Επιπλέον, αποτελεί συνένζυμο πολλών διεργασιών του μεταβολισμού, δεν παράγεται από τον οργανισμό και μπορεί να προσληφθεί μόνο μέσω της διατροφής, οπότε είναι απαραίτητο συστατικό της διατροφής μας για να επιτύχουμε έναν ισορροπημένο μεταβολισμό. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η βιταμίνη D η οποία συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και την υγεία των οστών, μεταξύ άλλων λειτουργιών, και είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν περιέχεται στις τροφές και παράγεται από τον οργανισμό μόνο με την έκθεση στον ήλιο γι’ αυτό και η πρόσληψη της ως συμπλήρωμα διατροφής είναι τις περισσότερες φορές απαραίτητη. Επίσης, οι βιταμίνες του συμπλέγματος B συμμετέχουν σε μεταβολικές διεργασίες που παρέχουν ενέργεια καθώς και στη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου. Τέλος, τα μέταλλα όπως ο σίδηρος και το μαγνήσιο είναι επίσης απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του μεταβολισμού.

Πρόληψη χρόνιων νοσημάτων: Η έλλειψη βιταμινών, συνενζύμων, μετάλλων και ιχνοστοιχείων μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα χρόνια νοσήματα. Για παράδειγμα, η έλλειψη βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και σοβαρό οξειδωτικό στρες και σε περιπτώσεις ακραίας έλλειψης ακόμα και σε σκορβούτο, η έλλειψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει αναιμία, όπως και η έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος Β. Η έλλειψη της Β6 μπορεί να οδηγήσει σε δερματικές παθήσεις, ενώ η έλλειψη βιταμίνης Β12 σε αναιμία και διαταραχές μνήμης. Επιπλέον, η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, ενώ η έλλειψη βιταμίνης Α μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όρασης. Τέλος, τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στη ρύθμιση της υπέρτασης και της υπερχοληστερολαιμίας. Επομένως είναι προφανές ότι η επαρκής πρόσληψη αυτών των θρεπτικών συστατικών μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων.

Απώλεια βάρους και αύξηση μεταβολισμού: Η απώλεια βάρους είναι μια διαδικασία που απαιτεί αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή την κατανάλωση λιγότερων θερμίδων από όσες καταναλώνονται. Η σωστή διατροφή που περιλαμβάνει ισορροπημένη ποσότητα βιταμινών, συνενζύμων, μετάλλων και ιχνοστοιχείων μπορεί να στηρίξει αυτήν τη διαδικασία. Επιπλέον, η αύξηση της λειτουργίας του μεταβολισμού μπορεί να επιτευχθεί με την κατανάλωση τροφών και συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν θρεπτικά συστατικά που ενισχύουν τη μεταβολική δραστηριότητα.

Πρόληψη πρόωρης γήρανσης: Η πρόληψη της πρόωρης γήρανσης αποτελεί έναν ακόμα τομέα στον οποίο η διατροφή και τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Αντιοξειδωτικά θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες C, Ε, A καθώς και συστατικά με αντιφλεγμονώδη δράση όπως τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της οξειδωτικής ζημίας των κυττάρων, της χρόνιας φλεγμονής και και της πρόωρης γήρανσης.

Η διατροφή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη ρύθμιση του μεταβολισμού και την πρόληψη χρόνιων νοσημάτων. Η επαρκής πρόσληψη βιταμινών, συνενζύμων, αμινοξέων, μετάλλων και ιχνοστοιχείων μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους, την καλύτερη απόδοση του μεταβολισμού και την πρόληψη της πρόωρης γήρανσης και χρόνιων νοσημάτων. Συνεπώς, ένας ολιστική προσέγγιση της διατροφής είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της υγείας και της ευεξίας του οργανισμού μας.

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα χρόνια νοσήματα στην παγκόσμια κοινότητα. Χαρακτηρίζεται από την αντίσταση των ιστών του σώματος στην ινσουλίνη ή την ανεπαρκή παραγωγή της. Αν και η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο, η διατροφή και ο τρόπος ζωής αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξή του.

Ωστόσο, η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι μία εφικτή διαδικασία και μπορεί να επιτευχθεί  μέσω της εξατομικευμένης διατροφικής παρέμβασης και της ρύθμισης του μεταβολισμού. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα τη θετική επίδραση στην υγεία του ατόμου αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του συνολικά.

Διατροφή και Σακχαρώδης Διαβήτης:

Η διατροφή αποτελεί τον βασικό πυλώνα στη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και αποτελεί βασικός πυλώνας για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Για να επιτευχθεί αυτό, οι ασθενείς συνήθως καλούνται να εστιάσουν σε μια διατροφή που να περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής και περιορισμό των τρόφιμων που είναι επεξεργασμένα και με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.

Η επιλογή υψηλής ποιότητας υδατανθράκων, όπως δημητριακά ολικής και λαχανικά με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή απότομης αύξησης της γλυκόζης στο αίμα. 

Επιπλέον, η πρόσληψη «καλών» λιπαρών, όπως τα λιπαρά ψαριών, ελαιόλαδο και αβοκάντο, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη. Τέλος,  η μείωση της ποσότητας υδατανθράκων, ιδίως των υδατανθράκων με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη.

Ρύθμιση του Μεταβολισμού:

Εκτός από τη διατροφή, η ρύθμιση του μεταβολισμού είναι καίριας σημασίας για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη. Η φυσική άσκηση αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα που βοηθά στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ένα πρόγραμμα άσκησης που περιλαμβάνει αερόβιο και μυϊκής ενδυνάμωσης ασκήσεις συνήθως συνίσταται. 

Επιπλέον, η διατήρηση υγιούς βάρους μέσω της ισορροπημένης διατροφής και της φυσικής άσκησης είναι σημαντική για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη. Το υπερβάλλον  βάρος μπορεί να αυξήσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών του νοσήματος. Ερευνητικά αποδεικνύεται πως, ύφεση του διαβήτη τύπου 2, HbA1c<6.5%, χωρίς φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της γλυκόζης σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, είναι εφικτό  να επιτευχθεί μέσω της σταθερής μείωσης βάρους [1]. Μείωση βάρους 5-12% του αρχικού βάρους, προσδίδει μεταβολική βελτίωση [2]. Μείωση βάρους 10-12% ή περισσότερο μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση του διαβήτη τύπου 2, η οποία ορίζεται ως φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα [2]

Συνοψίζοντας, ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο σε συνδυασμό με τη ρύθμιση του μεταβολισμού αποτελούν θεμελιώδεις παράγοντες στη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, σε συνδυασμό με την ανάλογη φυσική δραστηριότητα, μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της νόσου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που ζουν με αυτή.

Dr. Μαρία Θανάσουλα
Μοριακή – Κυτταρική Βιολόγος

Εύα Λεουνάκη
Σύμβουλος Διατροφής και Αντιγήρανσης M.Sc.

Πηγές:

1. Petroni ML, Brodosi L, Marchignoli F, Sasdelli AS, Caraceni P, Marchesini G, Ravaioli F. Nutrition in Patients with Type 2 Diabetes: Present Knowledge and Remaining Challenges. Nutrients. 2021 Aug 10;13(8):2748. doi: 10.3390/nu13082748. PMID: 34444908; PMCID: PMC8401663.
2. Davies MJ, Aroda VR, Collins BS, Gabbay RA, Green J, Maruthur NM, Rosas SE, Del Prato S, Mathieu C, Mingrone G, Rossing P, Tankova T, Tsapas A, Buse JB. Management of hyperglycaemia in type 2 diabetes, 2022. A consensus report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetologia. 2022 Dec;65(12):1925-1966. doi: 10.1007/s00125-022-05787-2. Epub 2022 Sep 24. PMID: 36151309; PMCID: PMC9510507.